İş Görüşmelerini Başarısızlığa Neler Sürükler?

Hepimiz olumsuz sonuçlanan bir iş görüşmesinden sonra neden böyle olduğunu kendimize sormuşuzdur. Çoğunlukla suçu özgeçmişlerimize atsak da aslında özgeçmişlerin tek bir görevi vardır; bize iş görüşmesini organize etmek. Şayet bir görüşmeye katıldıysanız ve süreç devam etmemiş ise nedeninin başka yerde aramak gerekiyor.

Genellikle görüşmelerin dinamikleri içinde yaşadığımız veya karşılaştığımız küçük nüanslar görüşmeleri olumsuz bir seyre sokabilir. Görüşmeci ile yaşanan bireysel sürtüşmeler, kendini ifade etmekte yetersizlik, teknik aksaklıklar en başta olmakla birlikte çeşitli nedenler sıralanabilir.

Hadi gelin bunların en can alıcı olanlarına birlikte bakalım.

1. Yeterli Araştırmayı Yapmamak

Ne yazık ki çoğu aday bu adımın önemini göz ardı eder. Başarı aslında tesadüf değildir; düzenli çalışma ve yeterli araştırmanın bir sonucudur. Bu iş görüşmeleri için de farklı değildir.

Görüşmeye gittiği firmayı yeterince incelememek, ilgili rolü yeterince araştırmamak, adayın görüşme esnasında gerekli olacak kritik bilgileri es geçmesine neden olabilir. Ayrıca, özensiz ve ilgisiz olarak algılanma riskini de beraberinde getirir.

Bu durumun önüne geçebilmek için görüşmeye gidilecek firmayı araştırmak, kurum kültürüne dair bilgileri edinmeye çalışmak, rolün detaylarını incelemek, sosyal medyada firmayı ve görüşülecek kişileri incelemek ve networkünüz içinde ilgili firma ile bağıntılı kişilerle konuşmak yararlı olacaktır.

2. Görüşme Sırasında Tutarsız İfadeler Sunmak

Bir görüşme esnasında mülakatı yapan kişi, karşıdaki adayın ne kadar tutarlı olduğunu derinlemesine inceler. Ortalama 40 dakika süren bir görüşmede yetişkin bir bireyi analiz etmek hiç de kolay olmadığından, görüşmeci, birbiri ile çelişen, yüzeysel cevaplarla karşılaştığında bu durumu, karşısındaki adayın gerçekleri yansıtmadığına yoracak ve güvensizlik duyacaktır. Ne yazık ki bu da sizi finalde olumsuz bir sonuca götürebilir.

İşte bunun önüne geçebilmek adına, olabildiğince net, tutarlı, detaylı ve birbiri ile çelişmeyen mesajlar iletmeniz, hem karşıdaki görüşmecide güven yaratacak, hem de sizin pozisyonla ilgili derin yetkinliklere sahip olduğunuzu karşı tarafa hissettirecektir.

3. Kendinizi Açık ve Net İfade Edememek

Net olarak kendini ifade etmek ve amaçları ortaya koyabilmek, güçlü bir kişiliğin göstergesidir. Adayların görüşme deneyimlerinin azlığı, yetersiz hazırlık veya heyecan ile birlikte netlikten uzaklaşmaları, işe alım profesyonelleri tarafından çoğunlukla olumsuz değerlendirilir. Bu durumun önüne geçebilmek adına prova yapmak, görüşmeye psikolojik olarak kendinizi hazırlayarak gitmek ve kendinizi olabildiğince açık ve dürüst bir şekilde ifade etmek faydalı olacaktır.

4. Motivasyon Eksikliği

Güçlü bir motivasyon, görüşme esnasında bir adayı öne çıkarır. Görüşmeyi yöneten işe alım profesyonelleri adayın birçok özelliği yanında, görüşülen firma ve pozisyona motivasyonunu da özellikle sorgularlar. Bazen aday sadece kibirli bir duruş sergilediğinden, ilgisiz görünerek yeterli motivasyonu ortaya koyamadığından bile süreç olumsuz sonuçlanabilir. Bunun en önemli nedenlerinden biri, adayların firma veya pozisyona olan ilgilerini ifade etmelerinin olumsuz bir şey olduğunu düşünmeleridir.

Gerçekten ilginizi çeken bir fırsat karşınıza geldiğinde bunu açıkça ifade etmeniz, motivasyonunuzu, hedeflerinizi, firmaya ne katabileceğinizi net bir şekilde karşı tarafa yansıtmanız sizi rakiplerinizin önüne geçirir.

5. Aşırı Alçak Gönüllülük/Aşırı Kibir

Ülkemizde kültürel olarak “kendini anlatmak” olumsuz bir şey olarak bize öğretildiğinden, çoğu aday görüşmelerde güçlü yönlerini ortaya çıkarmaktan çekinerek fazla alçak gönüllü olabilir. Bazı adaylar ise görüşmenin kontrolünü ellerinde tutabilmek adına aşırı kibirli bir davranış sergileyebilirler. Ne yazık ki her iki durumda da sonuç olumsuz olacaktır.

Her iki uca da kaymadan kendinizi anlatabilmek, abartıya başvurmadan başarılarınızı dile getirmek, görüşmenizin sonucunun olumlu olabilmesi yolunda sizi destekleyecektir.

6. “Yönlendirilemez” Hissini Yaratmak

Özellikle yönetici rollerinde yapılan görüşmelerde adaylar kendilerinin yöneticilik yetkinliklerini fazlaca öne çıkarmak, bu konuda başarılı olduklarını vurgulamak ve genel olarak takım ruhundan uzaklaşabilecekleri hissini karşı tarafa geçirmek eğilimindedirler. Günümüzde sürekli gelişimin önemine paralel olarak kurumlar, bu gelişimi destekleyebilecek, kendi de bu yolda gelişecek liderlerin arayışı içindedirler. Ve, Superman olmaya çalışmaktansa takım ile birlikte başarıya koşacak kişiler bu arayışta tercih edilmektedir.

Böyle bir olumsuz algı yaratmamak adına kendinizi ve “zaten olan” yetkinliklerinizi öne çıkarırken, gelişim alanlarınıza, bunlara nasıl ulaşabileceğinizi düşündüğünüze ve takım içerisinde kendinizi nasıl ifade edebildiğinize doğru şekilde değinmek sizin avantajınıza olacaktır.

7. Özensiz Görünüm Sergilemek

Bir görüşme sadece, bir odaya girdiğiniz ve özgeçmişinizde yazanları anlattığınız bir süreçten ibaret değildir. İş görüşmesinin yapılacağı noktaya ulaştığınız andan başlayarak ayrıldığınız ana kadar görünümünüz, kokunuz, hareketleriniz, kendinizi ifade ediş tarzınız bir bütün olarak sizi anlatacaktır. Bu nedenle görüşmeye giderken yeterli özeni sergilememek, abartıdan uzak bir şekilde ilgili kurumun kültürüne ve rolün gereklerine uygun olmamak size puan kaybettirebilir.

Ayrıca bu özenli görünüm ve bütünleşik duruş artık sadece fiziksel görünümünüz ile de sınırlı değil. Başta Linkedin profiliniz olmak üzere sosyal medyada nasıl göründüğünüz, bu mecralardaki profillerinizin sizi ne kadar yansıttığı da çok önemli. Unutulmaması gereken bir nokta var ki artık birçok işe alım profesyoneli sizi, daha görüşme öncesinde sosyal medya hesaplarınız üzerinden tanımaya başlıyor. İşte bu nedenle, web üzerinde bıraktığınız ayak izleri de en az fiziksel dünyada kendinizi ifade edişiniz kadar önemli.

Sosyal medya profillerinizin sizi doğru aksettirdiğine emin olmak, yeterli ve birbiriyle çelişmeyen içerikleri profilinizde sergilemek, özellikle profesyonel hayata yönelik mecralardaki profillerinizin tam ve doğru bilgileri yansıtması, hem işe alım profesyonellerinin size ulaşmasını kolaylaştıracak hem de görüşme öncesi olumlu bir izlenim yaratmanızı sağlayacaktır. Sonrasında ise dakik ve hazırlıklı bir şekilde görüşmeye gitmek, profesyonel hayatın gereklilikleri ile birlikte ilgili kurumun kültürüne uyumlu bir giysi tercihi yapmak, kendinizden emin, rahat bir duruş sergilemek, net, detaylı, enerjik bir şekilde kendinizi ifade etmek de sizi görüşmede öne çıkarabilecektir.

8. Karşılıklı Etkileşimi Yakalayamamak

Her şey gayet iyi gitti, bütün kilit noktalara dikkat ettiniz ama görüşmede karşınızdaki kişi ile yeterli etkileşimi yakalayamadığınız için kendinizi ifade edemediniz ve bir süreç daha sizin istemediğiniz şekilde sonlanmış oldu. Aslında bu durum, sandığınızdan çok daha sık gerçekleşiyor; ABD’de 2017 yılında yapılan bir araştırma, başarısız sonuçlanan iş görüşmelerinin %68’nin arkasında bu durumun yattığını gösteriyor.

Davranış Psikolojisi alanında yapılan araştırmalar bize, insanların yeni tanıştıkları biri hakkında izlenimlerinin, karşılaşmalarını takip eden ilk 10 saniye içerisinde gerçekleştiğini gösteriyor. Yargının kesinleşerek bizce bir hükme dönüşmesi ise ortalama yarım dakikalık sürede oluyor. Yani aslında hiç konuşma başlamadan görüşmeci, sizinle ilgili kararını belki de belirlemiş oluyor. Peki bu yargı nasıl oluşuyor? Sırası ile kokumuz, vücut dilimiz, ardından ses tonumuz, artikülasyonumuz ve en son olarak da söylediğimiz şeyin anlamı bu yargıyı inşa ediyor.

İşte bu nedenle, bir üst maddede anlattığımız gibi, özenli ve tutarlı bir görünüm sergilemeniz, size görüşmeci ile gerekli etkileşimi yakalayabilme, sonuç olarak da kendinizi etkili ifade etme şansını yaratacaktır.

9. Teknik Problemler

Belki de en az dile getirilen, ama online mülakatların hayatımıza girmesi ile öne çıkan etkenlerden biri de teknik problemler. Bağlantı hızınızdan kamera veya mikrofonun açılmamasına kadar birçok aksaklık sizin mülakat başarınızı gölgeleyebilir. Ve ne yazık ki bu teknik aksaklıklar sadece on-line görüşmeler ile sınırlı da değil; arabanızın o sabah çalışmaması, sunum yaparken bilgisayar şarjınızın bir anda bitmesi de önünüze çıkabilir.

Görüşme öncesi her şeyi kontrol etmek, deneme yaparak oluşabilecek sorunları öngörebilmek, bu teknik aksaklık risklerini bir nebze azaltarak kontrol altına alabilmenizi sağlayacaktır.

Bütün bu küçük noktalara dikkat etmeniz, bir görüşmenin gidişatını değiştirerek sizin başarı şansınızı yükseltebilecektir. Ama her şeyden önce tüm bu çalışmalar, sizlerin farkındalığını artırabilmek, kendinizi doğru ifade edebilme şansınızı yükseltmek ve günün sonunda hedefinize ulaşabilmenizi amaçlamaktadır. Bireysel olarak bu konularda danışmanlık almak isteyen profesyonellere, detaylı dizayn edilmiş ve birebir verilen, koçluk ürünlerimizle destek oluyoruz.